Druk toe daai gat waar die koue wind uitkom

Die blêrrie koue wind wat oor die land waai, maak Oom Cyril se lockdown-toegewings vir ons strandlopers nou heeltemal ongedaan. Laat my nou weer dink aan my oupa Andries wat die gewoonte aangeleer het om te praat van die “liewe oostewind wat waai,” versigtig om nie te sondig deur teen die elemente te protesteer nie.

Die wind oor die Indiese Oseaan laat vandag die wit perdjies galop. Verlede week nog was dit windstil in die oggend. Die see was kalm, die water in die getypoele plat soos ‘n spieël. Die foto hierbo is geneem by Anerleystrand – om die laaste gedwonge visvangsessie te herdenk. Ek het my kaste begin uitpak op soek na ‘n swembroek. Dit wys jou net, nè?

Die wildevy hier buite my kamervenster is (hierdie tyd van die jaar?) besig om al sy blare af te gooi en is klaar besig om sy lentetooisel aan te trek. Die blare waai die hele wêreld vol en net môre is die afvoerpype weer verstop. Sebedeus loop op en af in die straat met die leaf blower – hoiing, hoiing, hoiing – en blaas die blare windop na die hek se kant toe. Die wind waai dit weer terug 🙄

Ek kon van kindsbeen af nooit vrede maak met die wind nie. Die Namakwalandse suidoostewind het my geteister in die droë maande. Ek onthou nog hoe ek altyd geweeklaag het hier na die einde van die derde skoolkwartaal toe. September en reeds vrek warm, maar die skoolhoof het daarop aangedring dat die dogters hulle lang swart winterskouse dra tot op die laaste dag wat die skool sluit. Bult-op huis toe van die bushalte af het die growwe sand my bene so erg gepiets dat die Blêk Meraais nuwe lere gehad het teen die tyd wat ek by die huis ingestrompel het.

Bloemfontein se ysige koue wind. Eish! Die wind het mos begin waai net die oomblik wanneer die boere almal hulle landerye klaar geploeg het. Teen elfuur in die oggend het daar so ‘n dik rooi wolk van Dealesville se kant af oorgetrek. “As jy nou buite staan met ‘n bokseil, kan jy vir jouself ‘n plaas vang,” het die Bloemfonteiners gespot. Die huisvroue het net met saamgeperste lippe toegekyk hoe die rooi stof neersif op hulle wasgoed en spierwit kantgordyne. En kóúd. Soms het daar so ‘n ligte motreëntjie neergesif en die nattigheid op die pad het onmiddellik verys. Ek sal nie vergeet hoe ek een middag op die inkopiesientrum se stoep staan en kyk het hoe my splinternuwe Kadett oor die ys teen die geteerde helling afgegly het tot onder in die straat nie. Slow motion magteloosheid.

Die Kaapse wind.  Spelerig en net soms lastig. Maar toe was ek heelwat jonger en die bloed warmer. Die Sedoos waai met verstommende krag. Daardie dag (circa 1970) voor die Kaapse stasie het die wind my geskep en letterlik oor die pad gewaai. Daar was ‘n ridder (te voet, nie te perd nie) wat my gevang en toe vir my ‘n koppie koffie gekoop het in die stasierestaurant. Net vyftien minute uit my lewe. Ek het jou naam vergeet, maar ek onthou jou glimlag, en ek het nooit ooit kwaad geword vir die Kaapse Dokter nie.

Wat onthou ek van Gauteng se wind? Daar in die Vaal Driehoek waar ek gewoon het, het die wind deur toe vensters en deure gedring. Alles onder stof en roet vir dae lank. Swart. Nie rooi soos Bloemfontein se stof nie. Plastieksakke wat teen die heinings vaswaai. Die ou peperboom buite my kamervenster se takke wat so opswiep soos ‘n outydse tante se uitskop-onderrok. Ons het een jaar die bome se boonste takke laat afsaag, want ek was altyd bang die boom val op my huis. Hulle het weer uitgegroei en ‘n pragtige sambreel gevorm. Maar ten minste het die wind die vuil lug verdryf sodat ons weer kon asemhaal.

In die Gautengse middestad waar ek gewerk het, onthou ek net die rokers wat in sulke bondeltjies bymekaar gestaan en sukkel het om hulle sigarette op te steek. Koue wind in die gesig, maar rook sal ons rook. En Oom Cyril het gedog ‘n lockdown sou sy volk genees van die rookgewoonte 🙄 O ja, en die stokstywe haarkapsels van die Gautengse dames daardie jare. So hard gespuit dat geen wind ‘n inkelte haar kan verroer nie. 

Ek reken ek moet ‘n vinnige draai op die strand gaan maak. Net sodat die wind my hare deurmekaar kan krap en die seesproei teen my lyf vaswaai.