Avonture van my kinderjare in Namakwaland

My kinderjare in Namakwaland lê meer as ‘n halfeeu ver in die verskiet, maar ek onthou nog die avonture wat ek beleef het daar in my grootwordkontrei. Dit was in die jare voordat ons koppe gevul geraak het met die vooroordele wat voortspruit uit kulturele, politieke en finansiële diversiteit. Van politiek was ons net vaagweg bewus, godsdiens was iets waarmee ons grootgeword en as vanselfsprekend aanvaar het, en geld en besittings was van minder belang – of só het ons dit ervaar, want ons het nie van beter geweet nie. Ons het net belanggestel in die daaglikse avonture wat ons vir onsself geskep het.

Ons het in ‘n halfwoestyn gewoon. Die warm sonstrale wat op die dorre aarde neergebak het, het ons almal vroegsomer reeds neutbruin gebrand. Dis dalk die rede waarom ons kinders nie juis kleurbewus was nie. Ons het maar almal eners gelyk – die whities van die dorp en die lokasiekinders. Maar ons praat nie deesdae meer van lokasies nie; nie dat dit nodig is nie, want almal mag nou woon waar hulle wil. Lokasie het ‘n vloekwoord geword. Dis rassisties. Ons moet dit nou ‘n woonbuurt noem. Maar eens op ‘n tyd het ek heerlik in die lokasie gespeel op die werf waar Dora haar matjieshuis gebou het. Klippie, blikaspaai, blokspring, bok-bok-staan-styf. Ons kinders het almal saam koel water uit Dora se wateremmer gedrink en laatmiddag onder die matjiesdak in die koelte gerus.

In die begraafplaas, halfpad tussen die dorp en die lokasie, het die enkele bloekombome ‘n genadige skaduweetjie verskaf. Die seuns het met windbukse skyfgeskiet op die heutjieheus en koringkrieke wat hulle langasem-liedjies tussen die grafstene uitgeskrou het. Die dogters het elkeen ‘n oorle’ baba “aangeneem” en die klein graffies met toewyding versorg. Die name op die verweerde grafstene was van geen belang nie, want op die platteland het wit en bruin dieselfde vanne gedeel. Ons het elke grafsteen en die inskripsie daarop geken. Wanneer daar ‘n teraardebestelling was, het ons almal rondom die graf gestaan en saamgesing en niemand het ‘n wenkbrou gelig oor die stofbesmeerde kindergesiggies wat so stemmig vertoon word nie.

Die klipkoppies buite die dorp waar dassies uitgespalk gelê het in die son, was nog ‘n gewilde speelplek op ‘n Sondagmiddag wanneer die grootmense gaan skuinslê het na middagete. Ons was nie bang nie, want gevaar het het hom nooit tuisgemaak tussen ons nie. Die oop velde en rantjies was ons tuiste. Ons het vuurgemaak tussen die klippe en geelsuiker-tameletjie gekook in leë konfytblikkies. Geknibbel aan koenebees wat ons van die bosse rondom ons afgepluk het. Hierdie vruggie se gelyke het ek later weer teëgekom toe ek as grootmens geleer het om lukwarte te eet, maar so van die bos af geëet was dit koningskos. As ons regtig honger was, het ons hotnotskool in die veld gepluk. Deesdae is daardie woord ook rassisties en ons praat van wilde blomkool of veldkool. Dié is sommer rou geëet. My ma was besonder lief daarvoor en ek het altyd ‘n bossie daarvan huis toe geneem sodat sy dit kon kook.

Die lekkerste avonture het ons beleef in die ou oop mynskagte wat deur die kopermaatskappy agtergelaat is. Sommige van hulle was baie diep en vol water wat daar ingesyfer het. Dit het ons egter nie daarvan weerhou om teen die steil wande af te klim en die kransduiwe se neste te soek nie. Die water onderin die gate was ondrinkbaar – dit het gesmaak soos ou koperpennies en enige metaal wat vir ‘n rukkie daarin gelê het, het mettertyd so ‘n groenblou kleur aangeslaan.

Blommetyd in Namakwaland het natuurlik gesorg vir sy eie plesiere. My pa was ‘n ywerige fotograaf en ‘n man wat elke dag in die veld sou vleisbraai as hy maar net die tyd gehad het. Niemand was onnosel genoeg om die veld aan die brand te steek nie en ons het ‘n vuurtjie aangeslaan net waar ons dit goedgevind het. Dan het ons tussen die veldblomme deurgeloop. My pa was in sy element by die braaivleisvuur. Dis een reuk wat ek nooit sal vergeet nie – die reuk van ‘n droë melkbos wat gebruik word as fynhout om die vuur aan die gang te kry. Het dit die smaak van die braaivleis aangetas? Ja, dalk, maar dit was deel van die lekkerte.

My ma het ons geleer om te luister na die tjienk-geluide wat die wit en blou tjienkerientjees gemaak het as die stammetjies teen mekaar gevryf word. Ons het lank en driftig gegrawe agter die knolle van die Pietsnotblommetjies aan – daarmee kon jy ‘n stuk karton seepglad smeer om teen die platklip af te seil. Ons het die veelkleurige vygies bewonder, maar ver weg gebly van die bittergousblomme waarvoor die bokke en koeie so lief was – dit het hulle melk bitter gemaak en dis hoekom ons kondensmelk in die koffie moes drink. Daai bitter geur het vir dae lank aan jou vel geklou en alles waaraan jy geraak het, bitter gemaak.

Ons vakansie-avonture by die Weskussee is ongeëwenaar deur enigiets wat ek in my latere lewe beleef het. Ons kon destyds nog bakkies (klein houtbootjies) leen by die vissermanne om nette te span vir krewe wat my pa sommer daar op die strand in ‘n drom water gaargemaak het. Ons het bokkoms geëet totdat ons mondhoeke rou was van die sout. Bloeddruk? Nie geken nie. Bedags het ons in die see geplas of in die sandduine rondgespeel en ons velle bloedrooi geskroei. Velkanker? Onbekend.

Die beste van alles was dat ons al hierdie avonture kon beleef sonder vrees, sonder voortdurende toesig en sonder enige nadelige nagevolge. Die tronke waarin ons vandag onsself toesluit ter wille van veiligheid, het nog nie bestaan nie. Ek verlang sommer weer terug.

Hierdie blog is geskryf vir Scrapydo2 se Maandag = Wasdag no. 12 bloguitdaging.

Photo credit: Image: Bullacris membracioides (Bladder Grashopper) Found on Google from iucnredlist.org. Die blaasopsprinkaan is ook bekend as ‘n hekejee, hekiejee, heukieheu, heutjiehie, hiekiehee, huidjie-eenasem, huidjie-eenderm, huidjiehee, huitjieheu, huitjiehu, hutjie-eenasem, hutjie-eenderm, hutjiehee, hutjiehie, hutjiehu, huutjiehee, huutjiehu, blaasoppie, heutjieheu, kareleenderm, katjie-eenderm, katjiepietereenderm (VIVA-Annerlike Afrikaans).